recensie

Schaatsen (serie Informatie De Ruiter’s Documentatiecentrum)

Van boeken uit de serie Informatie steek je altijd wat op, dat geldt ook voor dit boek over schaatsen. Als er ijs ligt in Nederland, halen de mensen hun schaatsen uit het vet. Vroeger werden botten van dieren gebruikt om op te glijden. Lees over: winter in Nederland, ijspret door de jaren heen, van bot tot klapschaats, wedstrijdschaatsen en kunstrijden. Het laatste hoofdstuk gaat over De Elfstedentocht. Gerda Telgenhof heeft de tekst geschreven, zij is journaliste. Het boekje is zeer geschikt als basis voor een spreekbeurt.

Gegevens van het boek Schaatsen

• Tekst: Gerda Telgenhof
• Tekeningen: Wim Euverman
• Foto’s: ANP Rijswijk, Benelux Press BV, Corel Corporation, Hollandse Hoogte, Spaarnestad Fotoarchief
• Uitgeverij: Wolters-Noordhoff bv, Groningen-Houten
• Gepubliceerd: 2001
• Serie: Informatie, nummer van het boekje: 77
• Aantal pagina’s: 20
• ISBN: 90 01 14915 4
• Geschikt voor: kinderen groep 7, 8

De serie ‘Informatief’

In deze serie komen allerlei onderwerpen aan bod, ze worden op begrijpelijke wijze besproken. De boekjes zijn bestemd voor kinderen van groep 7 en 8. De teksten passen bij de kennis die al aanwezig is en het niveau van de doelgroep. Moeilijk woorden zijn dik gedrukt en worden uitgelegd in de trefwoordenlijst. Op de website van Noordhoff Uitgevers vind je de lijst met boeken. Ze zijn zeer geschikt als basis voor een spreekbeurt.

Over de illustrator, Wim Euverman

Wim Euverman heeft de tekeningen van de verschillende soorten schaatsen gemaakt in dit boekje. Wim is een ervaren illustrator en heeft veel verschillende projecten gedaan: kinderboeken, uitgaven voor jongeren, educatie, bordspellen en informatieborden. Sinds 1991 is hij freelancer. Op zijn website geeft Wim Euverman aan dat hij graag samenwerkt, met aanwijzingen goed overweg kan en graag zijn creativiteit inzet.

De inhoud van het boek

Het boek bestaat uit zeven hoofdstukken:

Winter in Nederland

Als het winter wordt, halen veel mensen in Nederland hun schaatsen tevoorschijn. Als het ijs sterk genoeg is, gaan tienduizenden mensen het ijs op. Je kunt pas veilig op ijs schaatsen als het zo’n tien centimeter dik is. We zijn tegenwoordig niet meer zo afhankelijk van het weer, in Nederland zijn kunstijsbanen.

IJspret door de eeuwen heen

Op schilderijen en tekeningen van vroeger kun je zien dat mensen in Nederland ijspret hadden. Bij een koek en zopie kochten schaatsers koeken en warme chocolademelk. Arm in arm werd er gezwierd, zo ontstond het schoonrijden. In koude winters werd er soms op het ijs getrouwd: ijsbruiloft. Met name de ijsbruiloften op het eiland Marken waren bekend.

Van bot tot klapschaats

De eerste schaatsers in Nederland bewogen zich voort op dierenbotten. Rond 1400 ontdekten Nederlanders dat je kon schaatsen op geslepen ijzers. De schaats is erg veranderd door de jaren heen. De eerste stalen noren werden meer dan honderd jaar geleden gemaakt. Je kunt ook schaatsen op kunstschaatsen of ijshockeyschaatsen.

Wedstrijdschaatsen

Wedstrijdschaatsers rijden om te winnen, uit Nederland komen veel goede wedstrijdrijders, met name hardrijders. Ongeveer tweehonderd jaar geleden werden er voor het eerst schaatswedstrijden georganiseerd.

Kunstrijden

Een soort wedstrijdschaatsen, waarbij het niet om de snelle tijd gaat. Het is een soort ballet op de schaats. Er worden sprongen gemaakt en pirouettes. De beste kunstrijder uit Nederland in de vorige eeuw was Sjoukje Dijkstra.

Verenigingen

In Nederland zijn heel veel schaatsverenigingen. Je kunt schaatsen leren door veel te oefenen. Ook kun je les nemen bij een vereniging of een kunstijsbaan.

De Elfstedentocht

De langste toertocht in Nederland. De deelnemers moeten een afstand van ruim tweehonderd kilometer afleggen. Miljoenen mensen kijken naar de tocht op de televisie.

Na de zeven hoofdstukken volgen:

• Trefwoordenlijst: trefwoord-pagina-verklaring, bijvoorbeeld aerodynamisch op pagina 12 en het betekent: iets is aerodynamisch als de lucht of wind er makkelijk langsgaat.
• Als je nog meer wilt weten: hier worden twee boeken genoemd die ook over schaatsen gaan.

De tekst en de illustraties

Op de voorkant van het boekje staat een kroontje met daarin 77 en daaronder de titel: Schaatsen. Verder een foto van kinderen, jongeren die aan het spelen zijn op het ijs. Het boekje start met een inhoudsopgave, daarna volgen de verschillende hoofdstukken. De titels zijn vetgedrukt in het blauw, daaronder volgen meerdere kopjes (ook blauw). De tekst onder de kopjes is zwart. Soms staat er een woord vetgedrukt, dit betekent dat het woord wordt uitgelegd in de trefwoordenlijst. Veel tekst in dit boekje, maar door de onderverdeling in kopjes zijn het geen grote vlakken. Tekst wordt afgewisseld met een tekening, maar met name veel foto’s zoals van de Elfstedentocht.

Twee fragmenten uit het boek

Ook als het ijs dik genoeg is, moet je altijd oppassen. Op bepaalde plaatsen kunnen gevaarlijke plekken of wakken ontstaan. Die zwakke plekken ontstaan door de wind of door opstijgend warm grondwater. Het komt voor dat mensen in volle vaart een wak inrijden en onder het ijs schieten. Omdat het ijs glad is, kun je er weer moeilijk op klimmen. En je houdt het niet lang vol in het steenkoude water. Daarom kun je beter nooit in je eentje een schaatstocht ondernemen in stille gebieden.

Soms rijden wedstrijdrijders en toerrijders dezelfde tocht. De wedstrijdrijders gaan dan eerst van start. Daarna komen de toerrijders. Dat gebeurt bijvoorbeeld bij de Elfstedentocht. Dat is de langste toertocht in Nederland. ‘De tocht der tochten’ wordt hij wel genoemd. Het is een zware tocht die langs elf steden in Friesland gaat. De deelnemers moeten een afstand van ruim tweehonderd kilometer afleggen.

Mijn mening over Schaatsen

In de bibliotheek had ik best moeite om een boek voor de jeugd te vinden over schaatsen. Eigenlijk vreemd, want heel veel mensen vinden schaatsen leuk. Er komen veel verschillende zaken aan de orde in het boekje: winter in Nederland, maar ook over hoe men vroeger schaatste, wat wedstrijdschaatsen is en kunstrijden. Natuurlijk is er ook een hoofdstuk gewijd aan de Elfstedentocht. De indeling van het boekje is zo, dat je niet snel je aandacht verliest. Geen grote lappen tekst, maar korte hoofdstukken. De trefwoordenlijst achterin is erg handig. Je kunt het boekje uitstekend gebruiken bij een spreekbeurt.