recensie

14-18 van Studio 100: een fantastische spektakel-musical

Je kon er in 2014 niet naast kijken. Wereldoorlog I was alom tegenwoordig. Studio 100 sprong ook op de kar en maakte de spektakel-musical 14-18. Geen eenvoudige klus na het succes van de laatste musical van Studio 100, het magistrale Daens uit 2008. Maar met topacteurs als Jelle Cleymans, Jonas Van Geel en Free Souffriau, met de prachtige decors en de vele technische snufjes kon het niet mislopen. 14-18 werd een ontroerend verhaal over liefde, vriendschap en de allesverwoestende oorlog.

Het verhaal

Opgepast: een deel van het verhaal wordt hier prijsgegeven!
Vier vrienden, Albert, Fons, Jan en zijn broer Kamiel, trekken ten strijde in augustus 2014. Zoals velen denken ook zij dat ze voor Kerstmis terug thuis zullen zijn. Jans vrouw, Anna, is zwanger, maar Jan denkt zeker thuis te zijn voor de bevalling. Het draait anders uit. De Duitsers rukken op en het einde van de oorlog is nog lang niet in zicht. De vier vrienden nemen deel aan de actie waarbij de sluizen van de Ganzepoot in Veurne-Ambacht door Hendrik Geeraerts worden opengezet om de vlakte aan de IJzer onder water te laten lopen. Kamiel is doodsbang en brengt zijn kameraden hierdoor in gevaar. Fons raakt gewond en komt in het ziekenhuis terecht. Hier leert Fons verpleegster Celine kennen en vernemen ze dat Jan papa is geworden van een kleine Louis. Na een tweede fout moet Kamiel voor de Krijgsraad verschijnen voor desertie en wordt hij ter dood veroordeeld, ondanks de tussenkomst van zijn broer Jan en van Fons. In december 1917 raakt Albert tijdens een aanval met chloorgas gewond. Hij overleeft het niet. Jan en Fons blijven alleen over en moeten verder. Op Kerstnacht 1917 verbroederen alle partijen voor een korte periode. Ze zingen samen Stille Nacht in vier talen: Nederlands, Duits, Engels en Frans. Nadien gaat het gevecht gewoon verder. Hoe het afloopt en wie de oorlog overleeft? Om dat te weten te komen, zal je zelf moeten gaan kijken naar de spektakel-musical 14-18 in de Nekkerhal in Mechelen (België).

Het verhaal van de oorlog verloopt chronologisch. Tussendoor heb je flashbacks. Van de jeugd van Jan, Kamiel, Albert en Fons, van hoe Jan Anna heeft leren kennen, van de trouw van Jan en Anna, van de band tussen Jan en zijn broer Kamiel.

De cast

In deze spektakel-musical spelen heel wat bekende namen mee, althans voor Vlamingen. Vele van de acteurs zijn ook te zien op de Vlaamse televisie in verschillende programma's of spelen mee in theaterproducties en andere musicals.

De originele cast

• Jan Laenens: Jelle Cleymans
• Fons De Rudder: Jonas Van Geel
• Albert De Smet: Bert Verbeke
• Kamiel Laenens: Lander Depoortere
• Anna (vrouw van Jan): Free Souffriau
• Generaal: Jo De Meyere
• Sergeant Dedecker: Peter Van de Velde
• Celine: Maaike Cafmeyer
• Deprez: Louis Talpe

Naast de hoofdcast is er ook een heel ensemble, waaronder een aantal Duitse, Franse, Engelse en Vlaamse soldaten. Verder ook Louis (het zoontje van Jan), Jan, Fons, Kamiel, Albert en Anna als kind, de moeder van Jan en Kamiel en nog vele anderen. Op de scène verschijnen ook geregeld drie witte paarden en legerauto's.

Veranderingen in de cast

Vanwege het grote succes van de musical, werd hij verschillende malen verlengd. Van oorspronkelijk 15 juni 2014 speelde de musical tot 11 november 2014. Enkele acteurs die andere verplichtingen hadden, werden daarom vervangen. Zo werd Maaike Cafmeyer door Marie Vinck vervangen en Jo De Meyere door Mike Verdrengh. Van oktober tot het einde werd ook Bert Verbeke vervangen door James Cooke.

De decors

De decors zijn prachtig. Je hebt de mooie lindeboom waarrond de meeste flashbacks plaatsvinden en die het vredige leven van voor de oorlog en van het leven op het thuisfront tijdens de oorlog weergeeft. Je hebt de loopgraven en de oude, aan flarden geschoten huizen. Je hebt het sluizencomplex van Ganzepoot in Veurne-Ambacht. De verschillende decors rollen aan en af en worden gestuurd met lasers. Er wordt ook gebruik gemaakt van sneeuw en van schitterende luchten als achtergrond. Het pronkstuk van de productie is de rijdende tribune waarop de toeschouwers zitten. De tribune kan zo'n 150 meter voor- of achteruitrijden. Zo kan je in- of uitzoomen in het verhaal en kunnen de acteurs gebruik maken van veel of weinig plaats op de scène.

De liedjes

Voor de musical werden een aantal bestaande liedjes en muziekstukken gebruikt. Andere liedjes werden speciaal voor de musical geschreven. Van de liedjes werd een cd gemaakt. Na de voorstelling kon je hem kopen voor 15 euro, elders kostte hij tot 17 euro. Op de cd staan de volgende liedjes:

• The Last Post
• Ouverture 14-18
• Dies Irae
• Het Slagveld
• On les Aura
• Lieve Liefste
• Voor da ge't Weet
• Scènechange "Wanneer"
• De Sluizen
• Schol!
• Ten Aanval...!
• Wanneer
• Ter Dood!
• Mijn Handen
• Het Dansfeest
• Nooit Alleen
• Gasaanval
• Als één Man
• De Reis
• Het Gevecht
• De Afscheidsbrief
• Wanneer - reprise
• Uw Hand in mijn Hand
• Van Dag tot Dag
• Stille Nacht
• Uw Hand in mijn Hand - reprise
• Dies Irae - reprise
• Helden gaan nooit...Fanfare "Als één Man"
• Lieve Liefste - reprise
• Nooit Alleen - reprise
• Curtain Calls 14-18

32 tracks dus, die het verhaal mooi weergeven en die je alles nadien nog eens laten herbeleven. Wel niet echt een CD waar je vrolijk van wordt of om mee te zingen onder de douche.

Praktisch

De spektakel-musical 14-18 werd gespeeld in de Nekkerhal in Mechelen (België), met een laatste vertoning op 11 november 2014. Op 15 juni 2014 werd een Engelse versie opgevoerd met Engelse acteurs en met Louis Talpe en Bert Verbeke. Het spektakel duurde twee uur zonder pauze, vanwege de rijdende tribune. Om dezelfde reden werd ook gevraagd steeds op tijd te zijn voor de voorstelling.

Andere belangrijke namen in verband met de spektakel-musical 14-18

• Frank Van Laecke: regie en script
• Studio 100, Gert Verhulst en Hans Bourlon: producenten en concept
• Allard Blom: script en liedteksten
• Dirk Brossé: compositie en orkestdirectie
• DeFilharmonie, Royal Flemish Philharmonic: muziek
• Stefaan Haudenhuyse: ontwerp decor en video
• Martin Michel en Tim Van Der Straeten: choreografie en musical staging
• Steve Willaert: arrangementen voor orkest
• Yan Tax: kostuumontwerp
• Harold Mertens en Wouter Somers: ontwerp pruiken en make-up
• Wicreations: ontwerp tribune, decor en automatisatie
• Marc Luyckx en Guido Olischläger: geluidsontwerp
• Luc Peumans en Paco Mispelters: lichtontwerp
• Tijl Dauwe: assistent regie, resident director en company manager
• Kristof Aerts: Musical Diector en vocal coach

Het logo van de spektakel-musical 14-18

Eigenlijk staat er in het logo van de spektakel-musical de silhouet van een kleine soldaat tussen 14 en 18 en geen koppelteken. Onder de 14 soldaat 18 ligt aarde. De aarde van de loopgraven, het slijk en de smurrie.

De spektakel-musical 14-18 geschiedkundig

De spektakel-musical 14-18 is fictie. Puur emotie. De grote lijnen van het verhaal zijn historisch correct, maar hier en daar werd wel wat aangepast. Zo waren er de helmen. In de musical werden de helmen vanaf het begin gebruikt, terwijl ze in werkelijkheid pas later kwamen. Ook de verbroedering tijdens de kerstnacht kwam niet op het historisch juiste moment. Maar dat is dan de vrijheid van de schrijver om de fictie beter te doen uitkomen. Niemand die hier echt van wakker ligt.

In de cinema en op DVD

De spektakel-musical werd tijdens de opvoeringen opgenomen en werd in september 2014 enkele malen vertoond in de Belgische cinemazalen. Op 16 januari 2015 kwam de DVD van de spektakel-musical 14-18 uit. Voor al wie het spektakel wil herbeleven of voor wie het spektakel heeft gemist en het thuis voor een prikje wil bekijken.

Eigen mening

Er werd heel wat geschreven en gedaan rond de spektakel-musical 14-18. Je gaat dus kijken met heel hoge verwachtingen. Werden deze verwachtingen ingelost? Wel, het is zeker en vast een fantastisch spektakel en een heel pakkend verhaal. De decors zijn prachtig en soms heel onverwacht. Sommige stukken zijn ontroerend, zoals de kerstnacht met de door en met elkaar zingende troepen van verschillende nationaliteiten of het moment waarop Albert wordt begraven. De acteurs spelen en zingen allemaal fantastisch. Alles past perfect in elkaar. De verschillende scènes en de vele flashbacks volgen elkaar naadloos op. Enige minpuntjes: door de vele publiciteit verwacht je misschien een spectaculairder verhaal. Het verhaal is echter heel intimistisch. Vier vrienden en de gevolgen die de oorlog heeft op het dagelijkse leven van gewone mensen. Ander minpunt: de rijdende tribune. Het is misschien goed gevonden, maar die cakewalk had echt niet gemoeten. Het feit dat er in vak B en C aan beide kanten televisietoestellen werden geplaatst waarop je de mimiek van de zingende acteurs kon zien, was wel heel goed. Ik denk zelfs dat mensen in vak A heel wat gemist hebben omdat ze die close-ups niet hadden. Gaan we muggenziften? Ok, als het heel warm is buiten, dan is het heel benauwd in de Nekkerhal. En door al de technische hoogstandjes gebeurt het wel eens dat de productie moet stilgelegd worden omwille van een technisch probleem. Maar dat mag de pret zeker niet bederven. Een dure voorstelling, maar zeker iedere cent waard!