recensie

Boekrecensie: De leesclub (Renate Dorrestein)

Het boek De leesclub van Renate Dorrestein gaat over de avonturen van zeven leesclubvriendinnen van middelbare leeftijd die een literaire cruise maken langs de Schotse kust onder leiding van hun lievelingsschrijver Gideon de Wit. Het boek is ook verkrijgbaar als luisterboek en e-book. Leonies Reisgids is ook de moeite waard om door te nemen.

Gegevens van het boek

• Titel: De leesclub
• Schrijver: Renate Dorrestein
• Afbeelding omslag: Getty Images/Brode Slezak
• Uitgeverij: Contact Amsterdam/Antwerpen
• Jaar van uitgave: 2010
• Pagina’s: 159
• ISBN: 978 90 254 3439
• Genre: roman
• Prijs: 15 euro

Over de schrijfster, Renate Dorrestein

Renate werd in 1954 geboren in Amsterdam. Op de lagere school begon ze al met schrijven. Nadat ze haar gymnasiumdiploma had behaald ging ze werken als verslaggeefster bij het weekblad Panorama. In 1977 stapte ze over naar andere bladen zoals Opzij, De Tijd en Viva. Tijdens de Tweede Feministische Golf in Nederland, probeerde Renate Dorrestein de wereld wakker te schudden en te provoceren. Grote invloed op haar persoonlijkheid en haar schrijverschap hebben de zelfmoord van haar zusje gehad in 1979 en later in haar leven de ziekte ME. In 1983 verscheen de debuutroman van Renate: Buitenstaanders. Dit boek werd een succes en bracht Renate Dorrestein bekendheid. Het werk van de schrijfster is vrij uniek omdat ze niet bang is om over maatschappelijke kwesties te schrijven. In 2004 werd haar roman Verborgen gebreken verfilmd. Dit jaar, 2011, verscheen de Duitse verfilming van Mijn zoon heeft een seksleven en ik lees mijn moeder Roodkapje voor.

De kaft van het boek

Op de voorkaft zie je een gedeelte van een boot: een stukje dek, een reling met reddingsband, op de achtergrond water. Het lijkt iets mistig. In rode letters de naam van de schrijfster, in witte letters de titel van het boek. Op de rug van het boek ook de naam van de schrijfster en de titel van het boek, in dezelfde kleuren. Op de achterkant staat, op een donkere achtergrond, informatie over de inhoud van het boek en een foto van Renate Dorrestein. Daaronder in een rode cirkel: met leesdossier en reistips.

Verklaring van de titel: De leesclub

Het verhaal gaat over zeven vriendinnen die een hechte leesclub vormen.

Hoofdpersonen

• Jo(Hanna) : Johanna kleedt zich altijd onopvallend in beige of herfsttinten en draagt platte schoenen. Johanna kan van alles iets smakelijks en voedzaams maken.
• Tillie: zij neemt een hele kampeeruitrusting mee. Ze heeft een zeer opvliegende man, die een vreselijke pietlut is wat de spullen betreft.
• Willemien: rookt, zij houdt auteurs (die op een literaire avond worden uitgenodigd) gezelschap als deze een stresspeuk moeten roken.
• Annabel: verreweg de jongste van de leesclub en heeft de minste leeservaring,
• Martha: zij kwam met het idee om de cruise (In de geest van Moby Dick) te gaan maken,
• Leonie: verzorgt meestal de inleiding op literaire avonden. Leest zich altijd goed in en heeft voor de cruise een betrouwbare reisgids aangeschaft.
• Barbara: er is iets met Barbara gebeurd in het verleden, de andere leden van de leesclub willen haar eigenlijk niet mee op de cruise, later in het boek wordt de reden verteld.
• Gideon de Wit: de lievelingsschrijver van de leesclub. Hij doet alles op discipline.

Het verhaal

Het verhaal is gegoten in een rechtbankverslag. In de eerste zin wordt al toegegeven dat de dames van de leesclub geen enkele reden hebben om te ontkennen dat ze Gideon de Wit om het leven hebben gebracht. Maar moord kunnen ze het ook niet direct noemen. Het begint met een ideetje van Martha, zij stelt voor om een cruise te gaan maken: In de geest van Moby Dick. De cruise wordt gemaakt onder leiding van de lievelingsschrijver van de leden van de leesclub: Gideon de Wit. De dames nemen vanuit IJmuiden al donderwolken mee en als ze eindelijk op de boot met Gideon de Wit aankomen wordt alles alleen nog maar erger. Wat is er allemaal misgegaan tijdens de cruise?

Twee fragmenten

Er is best haat en nijd hoor, onderling. Aan ego geen gebrek. En het zijn natuurlijk concurrenten. Ze moeten elkaar de top tien uitvechten. Ja, edelachtbare, schrijven is óók broodwinning. Die lui moeten er gewoon van leven. Gideon de Wit hechtte aan een schema zoals een mossel aan zijn schelp. Hij gebruikte er kolossale hoeveelheden behangpapier voor die hij in stukken van zes meter sneed. Maandenlang kroop hij daar op zijn knieën over heen en weer, terwijl hij met diverse kleuren viltstift pijlen, stippellijntjes en uitroeptekens neerkalkte die hij putte uit de aantekeningen op zijn befaamde bierviltjes.

Al Gods schepselen moeten sterven. Maar we waren pas halverwege de Russische bibliotheek en we hadden voor het najaar een geweldige serie literaire ontmoetingen op het programma staan. Een kille hand klampte opeens om ons hart. Was dit inferno van geplens, gekraak en gedreun soms onze straf voor het feit dat we eerder vanavond geen woord ter verdediging van onze geliefde vrouwelijke auteurs hadden gezegd? Moesten we boeten voor ons lafhartig zwijgen?

Na het verhaal

Na het verhaal volgen nog drie items:

• Uit Leonies reisgids: een kleine dertig pagina’s met voetnoten. Renate Dorrestein komt al dertig jaar in Schotland en weet dus heel veel. Ze is voor het schrijven van het boek toch weer op reis gegaan naar Schotland, naar een voor haar nog onbekend gebied (een bepaald stuk van de kust van Sutherland).
• Leesdossier: vijftien vrijpostige vragen aan Renate Dorrestein (vragen en antwoorden).
• Discussieonderwerpen zoals: Hebben auteurs het aan zichzelf te danken dat 85 procent van hun lezers oudere vrouwe zijn? Zou het wenselijk zijn als hier verandering in kwam? En op welke wijze zou dat te realiseren zijn.

Mijn mening

Het verhaal wordt verteld in een rechtbankverslag. Er wordt gesproken tegen een edelachtbare, er wordt geen naam genoemd, maar wel wordt het door opmerkingen van de dames duidelijk dat het om een vrouw gaat. Het is niet duidelijk wie precies wat verteld, alle namen komen naar voren. Het gaat over vrouwen die de passie voor lezen gemeen hebben, maar ook hun leeftijd en hun zorgen en vragen over overgangsproblemen. Dit alles wordt op humoristische wijze verteld. Over Gideon de Wit wordt onder andere uitgebreid verteld hoe hij de periode doorbrengt dat hij bezig is om een boek te schrijven. In Gideon kun je bekende Nederlandse schrijvers herkennen.

De voetnoten worden genoemd in de reisgids van Leonie, deze vind je na het verhaal. De informatie die de schrijfster geeft in Leonies reisgids is zo omvangrijk. Het is echt zeer de moeite waard om deze informatie te lezen. Over eenbaanswegen en passing places, over de midge (een bijna niet waarneembaar vervelend insect), over Gaelic (taal met slechts achttien letters), over de Summer Isles en nog veel meer. Ook het interview met de schrijfster is de moeite waard, je leest er hoe ze tot dit verhaal gekomen is, hoe ze denkt over leesclubs (The moment women stop reading, the novel will be dead, deze zin van de Engelse auteur Ian McEwan haalt ze aan). Een aanrader voor zowel mannen als vrouwen.