recensie

Fytotherapie en Farmacognosie

Dit boek is een unieke uitgave omdat hierin voor het eerst farmacognosie en fytotherapie op een moderne wijze samen worden besproken. De vier co-auteurs zijn erin geslaagd om in dit boek hun gezamenlijke technische kennis op verschillende terreinen, zoals etnobotanie en etnofarmacologie, klassieke botanische farmacogno­sie, natuurstofchemie, fytochemie, fytotherapie en klini­sche farmacie te bundelen. In het eerste deel worden de basale wetenschappelijke principes behandeld die ten grondslag liggen aan het gebruik van medicinale planten, waarbij zowel aandacht besteed wordt aan de extracten als aan geïsoleerde stof­fen. Het is onderverdeeld in een vijftal secties.

• In de eerste sectie wordt het belang van planten in de moderne farmacie en geneeskunde behandeld en de geschiedenis van de farmacognosie.
• In sectie 2 worden de plantenmorfologie en systematiek behandeld en plantenfamilies die belangrijke plantaardige geneesmiddelen hebben opgeleverd. Daarnaast is er in deze sectie een afzonderlijk hoofdstuk over etnobotanie en etnofarmacie.
• In sectie 3 wordt uitvoerig stilgestaan bij de chemie van natuurstoffen waarbij ook basale biosynthesewegen aan de orde komen. In deze sectie komen ook de (bioas-say-geleide) isolatie- en structuurophelderingsmethoden (chromatografie en spectroscopie) aan bod.
• In sectie 4 wordt aandacht besteed aan productie, stan­daardisatie en kwaliteitscontrole van fytotherapeutica en aan karakteristieke eigenschappen van fytotherapeu­tica (o.a. synergisme)
• In sectie 5 worden de belangrijkste traditionele genees­kundige systemen besproken (TCM, Ayurveda en TAM (Traditionele Afrikaanse Geneeskunde)). In deze sectie is ook een hoofdstuk gewijd aan complementaire/alterna­tieve geneeswijzen met o.a. homeopathie, antroposofie en aromatherapie.

Tweede deel: fytotherapie voor spijsvertering, luchtwegen...

In het tweede deel zijn de belangrijkste plantaardige geneesmiddelen gerangschikt in 12 therapeutische groe­pen. Hierin worden wel enkele zuivere stoffen (morfine, kinine, digoxin...) behandeld maar wordt vooral aandacht besteed aan fytotherapeutica. Door de auteurs wordt erop gewezen dat het geen boek is om kant en klare recepten uit te halen maar een overzicht van de belang­rijkste geneesmiddelen uit planten en het gebruik daar­van. Er is ook een hoofdstuk over natuurlijke anti-kanker geneesmiddelen en een hoofdstuk over diverse ondersteunende en adaptogene planten en natuurlijke chemopreventiva.

Het boek is voorzien van veel chemische structuren, botanische (microscopische) kenmerken en verschillende waardevolle overzichtstabellen. Elk hoofdstuk is voor­zien van een literatuurlijst met verwijzingen naar (recent) verschenen leerboeken of wetenschappelijke tijdschriften.

Dit boek kan worden beschouwd als een uitstekend basis (leer)boek voor (aanstaande) apothekers. Het kan ook waardevol zijn voor het geven cursussen voor artsen, fytotherapeuten, herboristen en anderen die werkzaam zijn in de gezondheidszorg met een wetenschappelijke belang­stelling voor fytotherapeutica en complementaire geneesmiddelen.

M. Heinrich, J. Barnes, S. Gibbons en E.M. Williamson. Fundamentals of Pharmacognosy and Phytotherapy. Churchill Livingstone, Edinburgh, London, New York 2004 ISBN 0-443-07132- 2. via www.elsevierhealth.com en Bol.com verkrijgbaar.

Andere professionele kruidenboeken.

• Pocket Guide to Herbal Medicine. Karin Kraft en Christopher Hobbs. Thieme.
• Rational Phytotherapy. Schülz, Hânsel en Tyler. Springer Verlag.