recensie

Filmrecensie: Good bye Lenin! (2003)

Good bye Lenin! is een dramakomedie van Duitse makelij en is geregisseerd door Wolfgang Becker. De film komt uit 2003 en is geschreven door Bernd Lichtenberg. De belangrijkste hoofdrolspelers zijn Daniel Brühl, Katrin Sass, Maria Simon en Chulpan Khamatova. Het thema van de film is de (voormalige) DDR. Een filmrecensie.

Inhoud en samenvatting Good bye Lenin!

De film gaat over een Duits gezin, wonend in het oostelijk deel van Berlijn, de toenmalige DDR, waar het socialisme nog veel invloed heeft. De moeder (Katrin Sass) van de hoofdpersoon Alex (hier gespeeld als 11-jarige door Nico Ledermueller) stort zich volledig op het socialisme nadat zij, haar zoon en haar dochter Ariane (Maria Simon) te horen hebben gekregen dat haar echtgenoot en hun vader is omgekomen tijdens zijn vlucht naar het Westen. Een tijdsprong van tien jaar laat zien, dat de moeder zich heeft opgewerkt als gewaardeerd partijlid van de Communistische Heilstaat.

Het einde van de DDR

Alex (Daniel Brühl), dan 21, loopt mee in een rustige 'protestwandeling door Berlijn. Er wordt geprotesteerd vóór het invoeren van persvrijheid. De Polizei is daar niet van gediend en treedt hard op. De taxirit van Alex’ moeder naar een socialistenbijeenkomst wordt daardoor onderbroken. Ze stapt uit, loopt door de politieversperring heen, negeert daarbij waarschuwingen en ziet vol verbijstering het optreden van agenten tegen de demonstranten. Haar zoon Alex ziet ze ook opgepakt worden. Dan stort ze letterlijk en figuurlijk in. Ze krijgt een hartaanval en raakt in coma. Wanneer ze hieruit ontwaakt, na acht maanden, is de Muur, met het socialisme al lang gevallen. Alex heeft dan een groot probleem; aan zijn moeder is dit gebeuren voorbij gegaan. Het idee of enige opwinding hierover, kan zijn moeder fataal worden, dus besluit hij de DDR intact te houden... Althans, in de 79 vierkantenmeter grote – of kleine – flat (ondertitel film).

De DDR leeft voort!

Het interieur, de kleding, écht alles wordt eraan gedaan om het kapitalisme, letterlijk en figuurlijk, buiten de deur te houden. Samen met zijn vriend Denis (Florian Lukas) neemt Alex oude videofragmenten op of maakt ze zelf, om deze vervolgens af te spelen voor zijn moeder, die dit als werkelijkheid ziet en aanneemt. Het wordt voor Alex, Ariane en Lara (Chulpan Khamatova, vriendin van Alex) steeds moeilijker de waarheid te verzwijgen. Zeker wanneer, en dit is het meest aangrijpende moment, de moeder besluit uit bed te komen, en de flat onopgemerkt te verlaten om de buitenwereld op te zoeken.

De shock

De muziek (van Yann Tiersen, componeerde ook voor de film 'Amélie') wordt wat ernstiger, het drukt de sfeer, iets deprimerend, maar wel ondersteunend. De moeder van Alex schuift voorzichtig met haar sloffen over straat en kijkt vol ongeloof en verbazing om haar heen, en dan voornamelijk naar de vele billboards. Ze staat aan de grond genageld, wanneer het strandbeeld/borstbeeld van Lenin voorbij komt vliegen, onder een helikopter. Door het machtige, harde geluid ontstaat er spanning en het lijkt net alsof je bij deze scène betrokken bent. Het beeld, haar mimiek en de blik in haar ogen maken deze scène het meest aangrijpend. Alex en Ariane merken haar afwezigheid op en vangen haar op. Over deze gebeurtenis wordt niet meer gesproken; ze leggen niks uit aan haar en doen haar geloven dat dit niet echt heeft kunnen plaatsvinden.

Het slot

Wanneer het gezinnetje; moeder (geblinddoekt), Alex, Lara, Ariane met kind en vriend er op een mooie dag een uitje maken met de lichtblauwe Trabant Kombi naar een buitenhuisje slaat het noodlot toe. Tijdens de picknick vertelt moeder dat haar man, en daarmee Alex' en Arianes vader, nog leeft. En dat ze de afgelopen 10 jaar regelmatig met hem correspondeerde. Alex en Ariane zijn woedend op haar. Dit is de aanleiding tot, wederom, een hartaanval van hun moeder. Dit overleeft ze, maar Alex besluit om de val van de Muur op te nemen c.q. te 'reconstrueren' uit 'oud' beeldmateriaal, zodat het voor zijn moeder lijkt alsof het die bewuste dag heeft plaatsgevonden. Deze 'opwinding' kon ze niet verdragen.

Drie dagen later komt ze te overlijden, deze hartaanval overleefde ze niet...

Mening over de film Good bye Lenin

Het idee dat je wakker kunt worden in een compleet andere wereld, is volgens mij, de oorzaak/bedoeling geweest, dat de regisseur deze film heeft gemaakt. En daarbij komt nog het feit dat het een heel ongelukkig moment is geweest dat de vrouw in coma raakte. In coma raken (door een hartaanval) is al niet zo prettig, maar als daarbij de wereld om je heen, qua politiek, nog eens verandert heb je het wel erg zwaar te verduren.

Politieke ideeën

De regisseur/schrijver van de film, verpakte dit leuk om daar ook nog bij te stellen, dat enige opwinding haar dood kon betekenen. Daardoor werd Alex gedwongen om de DDR, in zijn moeders ogen, voort te laten leven. Dat is wel een goede visie. Politieke ideeën brengen vaak problemen met zich mee. Maar als die ideeën stranden, dan zou dat betekenen dat de problemen zullen verminderen. In deze film is dat niet het geval. De val het Socialisme en daarmee de droom van Lenin, brengt voor deze socialistische vrouw veel meer problemen op, terwijl anderen socialisten zich erbij neerleggen, dat het Westen meer kan bieden. Vanuit dat doel wordt de film duidelijk gebracht.