recensie

Boekrecensie: Leven in een groep walvissen

In het boek Leven in een groep walvissen (oorspronkelijke titel: Life in a pod: Whales) kun je heel veel informatie vinden over walvissen. Waarom leven ze in groepen, hoe komen walvissen aan eten? Een kind kan dit boek als basis gebruiken voor een spreekbeurt. Het boek is geschikt voor kinderen vanaf acht/negen jaar. De tekst is geschreven door Richard en Louise Spilsbury.

Gegevens van het boek

• Titel: Leven in een groep walvissen
• Oorspronkelijke titel: Life in a pod: Whales
• Tekst: Richard en Louise Spilsbury
• Vertaald uit het Engels door: Piet de Bakker
• Uitgeverij: Ars Scribendi bv (Nederlands taalgebied)
• Gepubliceerd: 2009 (Nederland)
• Genre: educatief boek
• Aantal pagina’s: 32
• ISBN: 978 90 5566 372 9
• Geschikt voor: kinderen vanaf acht/negen

De inhoud van het boek Leven in een groep walvissen

Het boek is opgebouwd uit tien hoofdstukken, een woordenlijst, een lijstje met boeken en websites voor meer informatie en een register.

Hoofdstuk 1: Wat zijn walvissen?

Walvissen zijn hele grote zoogdieren die hun hele leven in oceanen en rivieren verspreid over de hele wereld doorbrengen. Het zijn geen vissen! Er zijn 76 verschillende soorten walvissen die door de wetenschap in twee groepen zijn verdeeld: tandwalvissen en baleinwalvissen. Veel walvissen hebben een grijze kleur, maar bijvoorbeeld de blauwe vinvis is blauw en orka’s zijn zwart-wit gevlekt. Walvissen zijn individuen die een groot deel van de tijd een solitair bestaan leiden maar tegelijk meestal ook bij een groep soortgenoten horen. Een groep walvissen heet een kudde of een school.

Hoofdstuk 2: Hoe ziet een groep walvissen eruit?

Elke groep heeft een andere samenstelling. Soms uit een volwassen mannetje en vrouwtje. Veel groepen bestaan uit een of meer vrouwtjes met jongen van verschillende leeftijden. Er bestaan ook groepen van alleen maar mannetjes. Een grote groep baleinwalvissen wordt een kudde genoemd, een grote groep tandwalvissen een school.

Hoofdstuk 3: Waar leven walvissen?

Veel soorten komen overal in de oceanen op de wereld voor, er zijn ook soorten die alleen in bepaalde zeegebieden of bepaalde rivieren voorkomen.

Hoofdstuk 4: Hoe komen walvissen aan voedsel?

Baleinwalvissen zeven het water met hun baleinen en halen er zo voedsel uit. Tandwalvissen gebruiken hun scherpe tanden om prooidieren te vangen. Bultruggen doen wel aan luchtbel-vissen: ze gaan onder een school vissen zwemmen waarbij ze heel veel luchtbellen produceren. De vissen worden door het net van luchtbellen naar de oppervlakte gedreven en vormen een gemakkelijke prooi.

Hoofdstuk 5: Wie zorgen er in de groep voor jongen?

De kalfjes moeten meteen na de geboorte naar boven om adem te halen. Ze worden door hun moeder en soms met hulp van andere vrouwtjes naar de oppervlakte geduwd. Kalveren worden zes tot achttien maanden gezoogd. In een groep leren jonge walvissen heel veel van hun moeder en van de andere dieren. Op hun vijfde zijn geslachtsrijp.

Hoofdstuk 6: Hoe spelen en rusten walvissen?

Jonge walvissen brengen soms een paar uur per dag door met spelen. Spelenderwijs oefenen ze de dingen die ze goed moeten kunnen als volwassen walvis. Van het zwemmen kunnen walvissen moe worden. Tandwalvissen surfen soms mee op de boeggolf van grote boten. Walvissen rusten uit door zich horizontaal of rechtop in het water te laten meedrijven.

Hoofdstuk 7: Hoe communiceren walvissen?

Walvissen communiceren door middel van geluiden, geuren, aanrakingen en dingen die ze zien. Walvissen communiceren vooral met geluiden. Baleinwalvissen maken lange, lage geluiden, tandwalvissen maken korte fluit- en kliktonen. Walvisgezang/oceaanmuziek: bij het aanbreken van de paartijd maken mannetjesbultruggen geluiden van verschillende toonhoogten. Een lied kan uren of zelfs dagenlang worden herhaald.

Hoofdstuk 8: Vechten walvissen wel eens?

Meestal kunnen walvissen prima met elkaar overweg, maar in de paartijd kunnen er spanningen optreden, met name onder de vrijgezelle mannetjes. Bultrugmannetjes vechten bijvoorbeeld om een plek dichtbij het vrouwtje waarmee ze willen paren. Ze kloppen met hun staarten en produceren luchtbellen om de andere mannetjes op afstand te houden. Soms beuken ze met hun koppen tegen elkaar.

Hoofdstuk 9: Welke gevaren bedreigen walvissen?

Verdrinking is een van de grootste gevaren. Verder kunnen kleine, jonge of gewonde walvissen aangevallen worden door orka’s en grote haaien. De walvisvaart is ook een gevaar. Er is een wereldwijd verbod, maar men houdt zich daar niet altijd aan helaas. Vroeger werd de olie uit de speklaag verwerkt in margarine, zeep, cosmetica en schoenpoets en gebruikt als lampolie. De baleinen werden gebruikt voor spaken van paraplu’s en in damescorsetten. Andere gevaren: aanvaringen met schepen, verstrikt raken in netten.

Hoofdstuk 10: Een paar feiten

Blauwe walvissen zijn de grootste walvissen en de grootste op aarde levende dieren. Ze kunnen 30 meter lang worden en meer dan 170 ton zwaar worden. De kleinste walvis is de witbuikdolfijn, deze is maar 1,2 meter lang.
Walvisvrouwtjes krijgen maar eens in de twee of drie jaar een jong, heel soms een tweeling. Orka’s hebben een twee meter hoge rugvin, Groenlandse walvissen hebben geen rugvin.

Woordenlijst: de vetgedrukte woorden worden uitgelegd in de woordenlijst
Voor meer informatie: lijst met boeken en websites over walvissen
Register

De tekst en de illustraties

Op de kaft een mooie foto met bultruggen. In het boek vind je op iedere bladzijde een foto van een walvis of walvissen in actie. Bij iedere foto staat uitleg, deze woorden zijn vetgedrukt. Ieder hoofdstuk is onderverdeeld in een paar onderwerpen, dit leest prettig weg.