recensie

Knikkers op de weg: over een verkeersslachtoffer en rouw

Een kinderboek/prentenboek dat gaat over een jong verkeersslachtoffer. Elias en zijn kleine broertje Wardje zijn op weg van school naar huis als Wardje wordt aangereden. Wardje overlijdt in het ziekenhuis. In het boek wordt getracht om de vragen die opkomen bij Elias en zijn ouders te bespreken en het verdriet een plaats te geven. In de bijsluiter, achterin het boek, kunnen ouders en leerkrachten achtergrondinformatie vinden over het thema rouwverwerking. Een ontroerend en realistisch verhaal.

Inhoud artikel

• Gegevens van het boek
• Over de auteurs, Kristien Dieltiens en Peter Adriaenssens
• Over de illustrator, Sanne te Loo
• Het verhaal Knikkers op de weg
• De tekst en de illustraties
• Een fragment uit het boek
• Extra informatie achterin het boek/bijsluiter

Gegevens van het boek

• Titel: Knikkers op de weg
• Tekst: Kristien Dieltiens en Pieter Adriaenssens
• Illustraties:Sanne te Loo
• Uitgeverij: Clavis en Delubas
• Gepubliceerd: 2005
• Genre: kinderboek/prentenboek
• Aantal pagina’s: 34
• ISBN: 90 448 0440 5
• Geschikt voor: kinderen vanaf vier/vijf jaar

Over de auteurs, Kristien Dieltiens en Peter Adriaenssens

Kristien Dieltiens

Kristien Dieltiens heeft vijfenveertig boeken geschreven. Ze debuteerde in 1997 met het boek De Gouden Bal. Met haar tweede boek Olrac won ze de eerste prijs van de Kinder- en Jeugdjury Vlaanderen. Kenmerken van haar boeken: de personages zijn psychologisch sterk uitgewerkt, alles is zintuiglijk en gevoelig geschreven. Kristien is geboren in Antwerpen, maar woont nu in de buurt van Brugge met haar gezin. Naast schrijven is tekenen en illustreren van boeken ook een passie van haar.

Peter Adriaenssens

Peter Adriaenssens is geboren in 1957. Hij is kinder- en jeugdpsychiater en daarnaast deeltijds docent aan de Katholieke Universiteit Leuven en directeur van het Vertrouwenscentrum kindermishandeling van Vlaams-Brabant. Peter Adriaenssens is auteur van diverse artikelen en boeken over jongeren en opvoeding, meestal uitgegeven door Lannoo.

Over de illustrator, Sanne te Loo

Sanne te Loo is geboren in 1972 in Waddinxveen, tegenwoordig woont ze in Utrecht. In 1995 studeerde ze af aan de Academie voor Beeldende Kunsten Sint-Joost in Breda. Daarna maakte ze illustraties voor verschillende tijdschriften, vakbladen en jeugdboeken. Verder werkte ze mee aan het televisieprogramma Sesamstraat.

Het verhaal Knikkers op de weg

De school is uit en Elias loopt samen met zijn broertje Wardje naar huis. Wardje is wat laat omdat hij geknikkerd heeft, hij is knikkerkampioen geworden. Om op te schieten, gaan ze rennen om het hardst. Wardje moet stoppen bij het stoplicht, maar Wardje wil graag spurtkampioen worden en als eerste thuis zijn. Dan hoort Elias de gierende banden van een remmende auto. Op de straat bij de stoep ligt Wardje, hij is aangereden. Wardje fluistert dat zijn mooiste knikker uit zijn knikkerzakje is gevallen, daarna gaan zijn ogen dicht. Een ziekenwagen brengt hem naar het ziekenhuis.

Zijn ouders gaan naar het ziekenhuis, Elias wordt opgevangen door de moeder van zijn vriendinnetje Nena. Elias kan alleen maar aan Wardje denken, zou hij nog slapen, waar zijn de knikkers van Wardje. Samen met Nena en haar moeder gaat hij de knikkers zoeken, waar Wardje zo dol op is. Ze vinden de lievelingsknikker van Wardje, nu komt alles in orde denkt Elias. Die nacht bewaart Elias de knikker onder zijn kussen, de planeet is warm en de sterretjes geven licht.

De volgende ochtend gaat Elias naar het ziekenhuis, naar Wardje. Voordat hij bij hem gaat kijken, moeten zijn ouders hem iets vertellen. Wardje zal niet meer wakker worden… Elias denkt dat zijn ouders liegen, het doet zo’n pijn. Het gezicht van Wardje ziet er wit uit, zijn handje voelt koud aan en beweegt niet meer. Elias wil hem wakker maken. Hij stopt de lievelingsknikker in de hand van zijn kleine broertje, een warme planeet voor Wardje. De wimpers en lippen trillen, Wardje glimlacht en Elias ook. Dan stopt de machine, Wardje is overleden.

Na een poosje gaat Elias met zijn vader en moeder mee, Elias mag de knuffels van Wardje uitzoeken en zijn lievelingskleren. De lievelingstrui van Wardje is een trui met knikkers. Elias vraagt aan zijn vader wat er nu zal gebeuren met Wardje. Wardje wordt begraven onder de lindeboom van het kerkhof. In gedachten zal hij blijven leven, het zal lijken alsof hij op reis is, ergens ver weg en toch dichtbij. Elias denkt dat Wardje naar de knikkerplaneet gaat, daar zal hij altijd de eerste zijn, een kampioen in alles. Het is een warme planeet met meer dan duizend sterren.

De tekst en de illustraties

• Op de voorkaft zie je een kindje, zwevend in een ronde bol, hij heeft een knikker in een handje geklemd, om hem heen ook knikkers. De tekst voorop het boek geeft duidelijk aan waar dit boek over gaat: bij de hand zoemt in op jonge verkeersslachtoffers, daaronder de titel: Knikkers op de weg. Achterop een korte uitleg over de inhoud van het boek, verder dat het een ZEBRA-boek is voor en over jonge verkeersslachtoffers. Verder drie kleine afbeeldingen: Wardje die zijn mooiste knikker laat zien aan Elias en Nena, een ziekenwagen en een tekening van Elias die er geschrokken uitziet. Op de schutbladen zijn knikkers getekend in heel veel verschillende kleuren. Op een tekening net voordat het verhaal begint zie je een shirt met knikkers erop afgebeeld aan een lijn hangen, later in het verhaal blijkt dit de lievelingstrui van Wardje te zijn. De afbeeldingen in het boek zijn heel verschillend van formaat, klein, maar ook paginavullend en een dubbele pagina vullend. Soms met en soms zonder kader. De illustrator heeft veel gebruik gemaakt van grijze en blauwe tinten met af en toe een felle kleur zoals lila en roze. De tekeningen stralen het verdriet uit wat Elias en zijn ouders voelen, maar de tekeningen zijn niet eng. Je ziet Wardje stil liggen in een bed met een infuus, daarnaast een kleine tekening waarop je ziet dat Elias de lievelingsknikker in het handje van Wardje druk. De laatste tekening in het boek is heel indrukwekkend, je ziet Elias met zijn vader, ze zitten op het bedje van Wardje, op de achtergrond zie je de plek waar Wardje begraven zal worden (onder een boom). Hoog in de lucht zie je de knikkerplaneet waar Elias het over heeft in het verhaal, Wardje zit op de planeet en kijkt over de aarde.
• Bij iedere tekening hoort tekst, zo’n zes tot achttien regels. Het zijn korte zinnen die gemakkelijk weglezen. Een paar woorden moest ik uitleggen aan mijn kleuter: glunderend, honderduit en geluksvogel. De tekst staat de ene keer buiten de tekeningen op een witte achtergrond, maar somsl in de tekeningen maar wel op een rustige achtergrond.

Extra informatie achterin het boek/bijsluiter

Na het verhaal om voor te lezen volgen er vier pagina’s met tips voor ouders en leerkrachten.

De onderwerpen die aan bod komen:

• Wat is een traumatisch gebeuren
• Rouw
• Hevige reacties
• Angst voor datgene wat de dood heeft veroorzaakt
• Ieder gaat op zijn eigen manier om met het verdriet
• Steun aan ouders
• De verwerking van verlies in stappen
• Herinneringen ophalen
• Een lijst met boeken over het onderwerp
• Website: www.slachtofferhulp.nl
• ZEBRA: zet zich in voor een betere opvang van jonge verkeersslachtoffers

Lees verder

• Boekrecensie: Mare en de dingen
• Dood is niet gewoon: over de dood van een ouder (recensie)
• Doodgaan is geen feest: over doodgaan, cremeren en rouwen
• Waarom is iedereen zo verdrietig vandaag? (boekrecensie)