recensie

Een schitterend gebrek versus de Romantiek

De Romantiek, wie kent deze periode niet. Een tijdperk van liefde, verlangen, droefgeestigheid, escapisme en voorliefde voor de natuur. Zelfs tot op de dag van vandaag zijn de invloeden van de Romantiek nog merkbaar. Zo ook in het boek “Een schitterend gebrek” van de auteur Arthur Japin. Maar wat zijn de overeenkomsten dan met de Romantiek? Hoe kan het dat een boek dat in 2003 is verschenen romantisch genoemd kan worden? Moet het antwoord op deze vraag bij de auteur gezocht worden?

Inhoud

Het hoofdpersonage is de jonge Lucia. Ze woont op het landgoed Pasiano. Tijdens een feest ontmoet ze daar Giacomo Casanova. De twee zijn op slag verliefd en beloven elkaar de eeuwige trouw. Dan slaat het noodlot toe. Tijdens een werkreis van Casanova krijgt Lucia de pokken. Hoewel ze deze overleeft, houdt ze er een groot litteken aan over op haar gezicht. Lucia is getekend voor het leven. Ze besluit uit het leven van Giacomo te verdwijnen. Jaren later ontmoeten ze elkaar weer in Amsterdam. Lucia heeft een voile op. Daarom herkent Casanova haar niet. Vanaf dat moment wordt haar hele verhaal verteld. Hierdoor kom je erachter dat Lucia eigenlijk geen andere keus had dan om van Giacomo te vluchtten.

Romantische aspecten

Wat is er nu eigenlijk zo Romantisch aan het boek? Lucia heeft een zorgeloos bestaan op Pasiano. Ze geniet van de mooie natuur daar. Dit blijkt wel uit de lange en mooie beschrijvingen die je krijgt van het landgoed. “ Samen rolden wij van de goudgele hellingen en renden door de bossen. De beken in de valleien waren ondiep en warm (..) Op Pasiano bestonden geen gevaren.” Deze voorliefde voor de natuur is typisch romantisch. Het idee was dat de natuur een zelfstandig wezen was. Het staat voor het ongerepte, alles wat niet door de mens is bedorven. Net zoals Lucia, die op dat moment nog puur en onbedorven is. Ze was nog nooit beoordeeld en leefde daar zonder de zorgen van alledag, De omgeving op Pasiano staat dus gelijk aan Lucia op dat moment van haar leven. Ze was zo rein als de natuur.

Gevoel speelde een hele grote rol in de Romantiek. Een van de overheersende gevoelens is Sehnsucht. Hiermee wordt het romantisch verlangen naar het onbereikbare geluk bedoeld. In het boek is uiterlijk en reputatie van groot belang. Zie je er goed uit en heb je een goede naam, dan zul je dus wel helemaal gelukkig worden en de ideale geliefde vinden. “Er is maar één regel: Alles wordt bepaald door het uiterlijk. Schoonheid is de arena waarbinnen de vrouwen elkaar bevechten.” Als Lucia en Giacomo trouwplannen hebben gemaakt, ziet het er naar uit dat ze inderdaad de ideale geliefde zal krijgen. Helaas, doordat het noodlot toeslaat, zal ze haar hele leven naar Giacomo blijven verlangen. Het is voor haar een onbereikbaar verlangen, want ze zullen nooit meer zo samen kunnen zijn als in de eerste maanden op Pasiano. In de Romantiek jaagt men de volmaaktheid na. Nu Lucia door de pokken mismaakt is geworden, past ze niet meer in deze “utopische” wereld van Giacomo Casanova.

Naast de natuur en Sehnsucht, speelt ook het escapisme een grote rol. Escapisme is het willen ontsnappen aan de alledaagse realiteit. Men zocht een alternatief voor het leven van hier en nu. Lucia vond dit alternatief door steeds te vluchtten. Door dit vluchtgedrag probeerde ze te ontsnappen uit haar miserabel leventje. Niet alleen Lucia vertoont escapisme. Ook Casanova laat dit zien. Naast de vele reizen die hij maakt, heeft hij een grote voorliefde voor de geschiedenis. “Giacomo wilde carrière maken als diplomaat zoals velen van zijn voorvaders die de afgelopen drie eeuwen hadden gediend bij een rij van schitterende namen (..) Van zulk belang voor de geschiedenis wilde hij ook worden.” Dit laat zien dat Giacomo het verleden meer bewonderde dan het heden. Op deze manier trachtte hij te vluchtten van zijn leven in het hier en nu. Beiden verlangen naar een alternatief voor hun huidige leven. Het escapisme gaat hierbij dus gepaard met de Sehnsucht.

Arthur Japin

Al deze kenmerken zijn dan wel leuk en aardig, maar het boek is niet in de Romantiek geschreven. Waarom vertoont het dan toch al deze karakteristieken van de Romantiek? De oorzaak ligt (uiteraard) bij de auteur Arthur Japin. Hij heeft een miserabele jeugd gehad. Geestelijk en lichamelijk mishandeld en zwaar gepest op school. Hiernaast pleegde zijn vader ook nog eens zelfmoord toen hij twaalf was. Arthur begon een fantasiewereld te verzinnen. Deze had hij nodig om te overleven. Japin trachtte hierdoor te vluchtten uit het hier en nu. Net zoals velen wilden in de Romantiek. Het is dan ook niet meer dan logisch dat Arthur Japin boeken is gaan schrijven met Romantische kenmerken.

Het verleden van de auteur werkt dus door in zijn werk. Hij probeerde op een ‘romantische’ manier zijn problemen op te lossen. Dit uitte zich onder andere in zijn boek ‘Een schitterend gebrek’. De Sehnsucht, escapisme en voorliefde voor de natuur worden dan ook uiteindelijk door hem op papier gezet. De overeenkomsten tussen de Romantiek en het boek kunnen groot genoemd worden. Het verhaal speelt zich af in de periode dat de Verlichting langzamerhand overgaat in de Romantiek. De kenmerken van deze periode komen dan ook duidelijk naar voren. Een schitterend gebrek, hoe romantisch!